Μουγκάμπε, Ρόμπερτ Γκάμπριελ

(Robert Gabriel Mugabe, Κουτάμα 1924 –). Πολιτικός της Ζιμπάμπουε (πρώην Ροδεσίας), πρωθυπουργός (1980-87) και πρόεδρος (1987-) της ίδιας χώρας. Σπούδασε παιδαγωγικά σε πανεπιστήμια της Νότιας Αφρικής, ενώ στη συνέχεια εργάστηκε ως καθηγητής σε σχολεία της Γκάνα και της Ζιμπάμπουε. Αναμείχθηκε με την πολιτική, ενταγμένος αρχικά στο Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα (NDP) και στη συνέχεια στη Λαϊκή Αφρικανική Ένωση (ΖΑΡU), ενώ το 1963 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Αφρικανικής Εθνικής Ένωσης (ZANU), υπό τον πάστορα Σιτόλε, αναλαμβάνοντας σε σύντομο χρονικό διάστημα τη θέση του γενικού γραμματέα στον νέο κομματικό σχηματισμό. Το 1964, εξαιτίας των πολιτικών του δραστηριοτήτων, συνελήφθη και φυλακίστηκε για 10 χρόνια, διάστημα το οποίο αξιοποίησε προκειμένου να μελετήσει τη νομική επιστήμη· κατάφερε μάλιστα να αποκτήσει πτυχίο διά αλληλογραφίας από τα πανεπιστήμια του Λονδίνου και της Νότιας Αφρικής. Το 1976 τα κόμματα ZANU και ΖΑPU συνενώθηκαν, σχηματίζοντας το Πατριωτικό Μέτωπο, το οποίο πέτυχε μέσω ισχυρών πιέσεων που άσκησε στην κυβέρνηση –και μετά την παρέμβαση του Ηνωμένου Βασιλείου– να επιβάλλει την απόλυτη κυριαρχία του έγχρωμου πληθυσμού· αυτό επιτεύχθηκε και επίσημα πλέον το 1980, οπότε διεξήχθησαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στη χώρα, που είχε μετονομαστεί –από Ροδεσία– σε Ζιμπάμπουε. Ο Μ. επικεφαλής του κόμματος ZANU, που στο μεταξύ είχε ενωθεί με το Πατριωτικό Μέτωπο, ανέλαβε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, επιδιώκοντας να συμπεριλάβει σε αυτήν μέλη όλων των κομμάτων, καθώς και εκπροσώπους της μειοψηφίας των λευκών. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 η κυβέρνηση του Μ. υπέστη αυστηρή κριτική, εξαιτίας της σκληρής στάσης που τήρησε προς τις συνδικαλιστικές ενώσεις και τους φοιτητές, καθώς και για την ασυνέπεια που επέδειξε στο ζήτημα της αναδιανομής της γης των λευκών, ώστε να ωφεληθούν και οι έγχρωμοι αγρότες. Η επανεκλογή του το 1985, του παρείχε τη δυνατότητα να επιδιώξει για μία φορά ακόμη τη συμφιλίωση και συνένωση όλων των κομματικών σχηματισμών της χώρας (ZANU και ZAPU), ενώ δύο χρόνια αργότερα προώθησε την αναθεώρηση του συντάγματος, η οποία προέβλεπε τη συγχώνευση των αξιωμάτων του πρωθυπουργού και του προέδρου. Χαρακτηριστικό στοιχείο στη διακυβέρνησή του, κατά τη δεκαετία του 1990, υπήρξε η μεταστροφή του προς την ελεύθερη οικονομία, διατηρώντας παράλληλα ένα σοσιαλιστικό προφίλ. Μολονότι η δυσαρέσκεια των πολιτών της Ζιμπάμπουε είχε αυξηθεί επικίνδυνα, λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας, της ανεργίας, των πολιτικών σκανδάλων, αλλά και της καθυστέρησης στην υλοποίηση του προγράμματος για την αναδιανομή της γης, ο Μ. επανεξελέγη πρόεδρος στις εκλογές του 1990 και 1996. Τα τελευταία χρόνια το καθεστώς του έχει επικριθεί επανειλημμένα για παραβιάσεις των δημοκρατικών ελευθεριών και των ατομικών δικαιωμάτων, ενώ τον Φεβρουάριο του 2002 η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλλε κυρώσεις στον Μ. και στους συνεργάτες του, επειδή δεν επέτρεψαν την παραμονή στη χώρα του επικεφαλής της αποστολής παρατηρητών, οι οποίοι θα επόπτευαν για την ομαλή διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών. Μετά από αυτή την εξέλιξη η Ζιμπάμπουε εκδιώχθηκε από την Κοινοπολιτεία, ενώ συνεχίζονται οι κοινωνικές αναταραχές, επιδεινούμενες κυρίως από την οικονομική παρακμή που μαστίζει τη χώρα, αλλά και την εμμονή του Μ. να παραμείνει στην εξουσία.